Mars'ta bir zamanlar içme suyu varmış

Mars'ta bir zamanlar içme suyu varmış.

Sırlarla dolu Mars gezegeninde araştırmalar sürüyor.

Amerikan uzay kurumu NASA'nın 10 yıl önce Mars'a yolladığı Opportunity adlı güneş enerjisiyle çalışan araç, kızıl gezegende bir zamanlar Dünya'da bol bulunan ve yaşamak için gereken asitli olmayan su olduğuna dair kanıt buldu. Opportunity projesinin baş araştırmacısı olan Cornell Üniversitesi'nden astronom Steve Squyres, "Bu, içilebilecek durumda olan su" dedi. Suyun şu anda olmadığını, ancak geride bıraktığı alüminyum zengini kimyasal izin bir sıvının asitliğini gösteren pH ölçeğinde nötr olduğunu gösteriyor. Araştırmacılar, taşın bir zamanlar bol olan suyun volkanik kayalar üzerinden akmasıyla oluştuğunu düşünüyor.

Opportunity aracının daha önce yaptığı gözlemlerde, daha asidik suya rastlanmıştı. Dünya'da asitli suya dayanıklı bazı canlılar olmasına rağmen asidik suyun, Dünya'da ilk tek hücreli yaşamın oluştuğuna inanılan prebiyotik kimyasallar için güvenli bir ortam olmadığı belirtildi. Esperance adı verilen bir kayanın x ışınlarıyla incelenmesiyle elde edilen kanıt, NASA'nın Ağustos 2012'de Mars'a indirdiği daha büyük ve daha kapsamlı deneyler yapabilen Curiosity aracının gezegenin diğer tarafında bulduğu nötr su kanıtlarıyla uyuşuyor. İki aracın son yıllarda yaptığı keşifler, Mars'ın ilk başlarda yaşama elverişli bir ortam sunduğunu ancak daha sonra daha soğuk, kuru ve elverişsiz bir ortama dönüştüğünü gösteriyor.

Mars, nasıl kızıl oldu?

Opportunity projesi baş araştırmacısının yardımcısı olan Washington Üniversitesi'nden Ray Arvidsen, başlarda Mars'ta Dünya benzeri bir ortamının olduğunu ancak gezegenin evrimi sırasında yağmurların durduğunu, okyanusların kuruduğunu ve toprak altındaki suyun yüzeye çıkarak demir, sülfür ve diğer elementleri özümseyip asidik hale geldiğini söyledi. Arvidsen, diğer taşlar ile son taştaki analizlerin sonuçlarının gezegenin "Islak Mars"tan "kuru ve soğuk Mars"a dönüşümünü gösterdiğini belirtti. Arvidson ve Squyres, bu dönüşümün tam olarak ne zaman olduğu konusunda kesin bir yorumda bulunmaktan kaçınsa da Squayres Esperance taşında görülen minerallerin 4.6 milyar yaşındaki Mars'ın ilk bir milyar yılında oluştuğunu söyledi. Squyres, taşın içinde bulunduğu 22 kilometre çapındaki Endeavous Krateri'nden daha yaşlı olduğunu ifade etti. Esperance taşını inceleyecek doğru pozisyona geçmesi için 7 kere aracın gidip geldiğini söyleyen araştırmacı Squyres, Curiosity'nin aksine Opportunity'de matkap veya mobil kimya laboratuarı olmadığını, taşa x ışını göndererek analizleri yaptığını belirtti.

Opoortunity şarj olacak

Temmuz 2003'te'nde araştırma yapan aracın kışı geçirmek için 2 kilometre ötedeki kuzeye bakan bir yükseltiye doğru gönderileceği belirtildi. Proje yetkilileri, aracın Mars'ın güney yarımküresinden kışın başladığı 1 Ağustos'a kadar 15 derecelik bir yükseltide durup güneş ışığı depolamaya başlamasını ümit ettiklerini söyledi. Bu sırada aracın bölgedeki zengin jeolojik katmanları inceleyip kızıl gezegenin geçmişine dair daha fazla bilgi öğrenmeye çalışacağı açıklandı.

Squyres, Opportunity'nin diğer NASA aracının benzer keşfinden kısa süre sonra yaptığı nötr su keşfinin son derece şaşırtıcı olduğunu söyledi ve aracın 10 yıllık macerasındaki en büyük 4 veya 5 keşfinden biri olduğunu söyledi. İlk gönderildiğinde Opportunity projesinin 90 sol (Mars günü) süreceğini düşünen yetkililer, aracın 3 bin 331 'sol'dur devam ettiğini belirtti. Opportunity ile beraber Mars'a gönderilen ikizi Spirit'le irtibat 3 yıl kadar önce kesilmişti. Opportunity projesinin müdürü olan John Callas, aracın bazı mekanik sorunları olduğunu ve arada bir de kısa dönemli hafıza kaybına uğradığını belirtti. Callas, "Bu bir arabanın 200 bin mil gitmesi gibi bir şey değil. Karşılaştırmak gerekirse, Opportunity, bir yağ bile değiştirilmeden 2 milyon mil giden bir arabaya benziyor. Aracın daha ne kadar dayanabileceği konusunda bir tahmin yürütemiyoruz" dedi.

Kaynak: Sabah